قارچ دکمه‌ای یکی از پرطرفدارترین انواع قارچ در کشور ایران است که به دلیل دارا بودن میزان پروتئین بالا مورد توجه افراد مختلف به خصوص ورزشکاران قرار گرفته است، از این رو پرورش قارچ دکمه‌ای یکی از فعالیت‌های عالی و سودمند به شمار می‌رود. مدت زمان رشد قارچ دکمه‌ای چندان طولانی نیست، بنابراین می‌توان در طول سال بارها قارچ دکمه‌ای برداشت کرد. به صورت کلی تمامی مراحل پرورش قارچ دکمه‌ای از تولید تا مصرف تنها دو ماه طول میکشد، از این رو می‌توان سالیانه حداقل ۴ تا ۸ بار قارچ دکمه‌ای برداشت کرد و به درآمد مناسبی رسید.
هر نوع قارچی مدت زمان خاصی برای دوره پرورش خود دارد. دوره پرورش قارچ دکمه‌ای که از معروف‌ترین انواع قارچ‌های خوراکی است؛ حدود 6 تا 8 هفته طول میکشد. هر چه تعداد دوره پرورش قارچ در سال زیادتر باشد، مقدار برداشت آن نیز بیشتر خواهد بود. ولی این گونه نیست که شما بتوانید هر تعداد که علاقه داشته باشید، مدت دوره رشد قارچ را اضافه کنید. در این مقاله به بررسی کامل مدت زمان رشد قارچ دکمه‌ای می‌پردازیم؛ پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
مدت زمان رشد قارچ دکمه‌ای می‌تواند تأثیر زیادی بر اندازه و کیفیت نهایی قارچ داشته باشد. به طور کلی، اگر قارچ دکمه‌ای به مدت طولانی‌تری رشد کند، معمولاً بزرگ‌تر و حجیم‌تر خواهد شد. علت ریز شدن قارچ دکمه ای می تواند بهینه نبودن شرایط رشد مثل کمبود رطوبت یا مواد مغذی باشد. عوامل دیگری که بر اندازه قارچ تأثیر می‌گذارند شامل دما، نور، و نوع بستر کشت است. در شرایط ایده‌آل، قارچ‌ها به طور معمول به اندازه مطلوب خود خواهند رسید و از نظر کیفیت و اندازه مناسب خواهند بود. اگر هدف شما تولید قارچ‌های بزرگ و باکیفیت است، مهم است که شرایط رشد را به دقت کنترل کرده و به نیازهای قارچ توجه کنید.
طول دوره پرورش قارچ دکمه‌ای
دوره پرورش قارچ از زمان ضدعفونی کردن کامل سالن پرورش و ورود کمپوست به سالن آغاز می‌شود. این مدت از رشد میسلیوم‌ها آغاز شده و تا پایان برداشت قارچ ادامه دارد. پس از 24 روز، دوره پنجه‌دوانی قارچ کامل شده و بعد از آن، قارچ‌ها رشد خواهند کرد؛ پس از رشد قارچ‌ها، برداشت آن در 3 یا 4 فلش انجام می‌شود. در هر دوره از این فلش‌ها، 4 تا 6 روز مدت زمان برداشت قارچ به طول می‌انجامد و بین هر دو فلش نیز، یک تا 2 روز فاصله ایجاد می‌شود.
به طور کلی مراحل پرورش قارچ دکمه‌ای در سالن‌های پرورش قارچ از ابتدا تا انتها دوره رشد، شامل پر کردن سالن در یک روز، میسیلیوم در کمپوست 14 روز، خاک دهی 1 روز، رویش میسیلیوم در خاک 9 روز، هوادهی 13 روز، برداشت دوم 7 روز، برداشت سوم 7 روز و تمیز کردن سالن 1 روز است.
با توجه به موارد بیان شده، می‌توان گفت که مدت هر دوره پرورش قارچ، 40 روز است و پس از آن سالن را ضدعفونی می‌کنند. البته در ایران به دلیل گران بودن قیمت کمپوست و قیمت پایین قارچ، تعداد پرورش آن بیشتر از 40 روز است و در دو ماه انجام می‌شود.
در سال چند دوره می‌توان قارچ دکمه‌ای پرورش داد؟
قارچ نسبت به سبزیجات و صیفی‌جات، زودتر به ثمر می‌رسد و بار می‌دهد. به همین علت هر تولید کننده قارچ، در یک سال و در یک سالن، چندین بار کمپوست بستر کشت را تعویض می‌کند و به تولید دوباره می‌پردازد. ولی تعداد این دوره‌ها به عوامل بسیاری بستگی دارد که در ادامه به این عوامل اشاره می‌شود. اگر تمام تجهیزات سالن پرورش قارچ همچون دستگاه رطوبت سنج ، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی مناسب و دیگر تجهیزات پرورش قارچ به شکل کامل آماده باشند، تعداد دوره پرورش قارچ به شکل زیر خواهد بود :
- پرورش قارچ دکمه‌ای در2 ماه
بهترین زمان برای پرورش قارچ ماه‌های فصل پاییز و زمستان است، اما با تنظیم دما و تهویه مناسب می‌توان در سایر فصل‌ها نیز به پرورش این ماده غذایی ارزشمند پرداخت. به طور معمول در کشور ایران، مدت دوره‌های پرورش قارچ، 60 روز یا دو ماه است. به این منوال می‌توان در هر سال، 6 دوره پرورش قارچ را انجام داد. ولی باید مدت زمان ضدعفونی و گندزدایی سالن و تجهیزات آن را نیز در نظر گرفت که پس از اتمام هر کشت باید انجام گیرد.
با احتساب زمان شروع و پایان پرورش قارچ و گندزدایی سالن، می‌توان گفت که در هر سال، پرورش قارچ در 5 دوره 2 ماهه قابل انجام است. اما فقط در صورتی این مقدار را می‌توانیم اجرا کنیم که سالن ما از تجهیزات سرمایشی بسیار با کیفیتی برخوردار باشد. اگر این امکانات را نداشته باشیم؛ نمی‌توانیم در فصل تابستان اقدام به پرورش قارچ دکمه‌ای کنیم. در این صورت از 12 ماه سال، سالن در 3 ماه محصولی نخواهد داشت و فقط4 دوره می‌توان کار پرورش قارچ را انجام داد.
هر دوره پرورش قارچ چند روز است
همانطور که در بالا نیز به این مسئله اشاره شد، دوره پرورش قارچ دکمه‌ای چندان طولانی نیست. به صورت کلی هر دوره پرورش قارچ دکمه ای شامل موارد زیر می‌شود:
- در ابتدا برای شروع دوره پرورش قارچ دکمه‌ای باید سالن ضدعفونی شود.
- در این مرحله ورود کمپوست به سالن و پرورش قارچ شروع می‌شود.
- در این دوره که در حدود ۲۴ روز از ورود قارچ به سالن‌ها شروع می‌شود، دوره پنجه دوانی قارچ تکمیل می‌شود و پس از آن شاهد رشد کردن قارچ‌ها هستیم.
- در این دوره در حدود ۴ تا ۶ روز کاری برداشت قارچ‌ها انجام می‌شود. در برخی از موارد بین هر دوره برداشت قارچ دو روز فاصله می‌افتد تا قارچ‌های کوچکتر به رشد کافی برسند.
با توجه به تمامی مراحلی که در بالا به آنها اشاره شد، می‌توان گفت که هر دوره پرورش قارچ تقریبا ۴۰ روز طول میکشد. به دلیل بالا بودن قیمت کمپوست در کشور ایران ممکن است هر دوره پرورش قارچ تا دو ماه هم طول بکشد.
پرورش قارچ در چه فصلی است
یکی از مهمترین سوالاتی که برای بسیاری از افراد علاقمند به پرورش قارچ پیش می‌آید این است که پرورش قارچ در چه فصلی است؟ برای پاسخ دادن به این سوال می‌توان از دو جنبه مسئله را مورد بررسی قرار داد:
- اگر تجهیزات کافی برای نگه داشتن دما در حد متعادل داشته باشید:
در برخی از موارد ممکن است بتوانید با استفاده از تجهیزات مختلف دمای سالن را روی دمای مورد نظر برای پرورش قارچ نگه دارید و با استفاده از دستگاه‌های رطوبت ساز قارچ، گرمایشی و سرمایشی و ... دما را در حد مطلوب نگه دارید. در این صورت هیچگونه مشکلی برای پرورش قارچ دکمه‌ای در فصول مختلف سال وجود ندارد و می‌توانید در هر چهار فصل و هر ۱۲ ماه سال کاشت و برداشت قارچ را انجام دهید.
- اگر تجهیزات کافی برای ثابت نگه داشتن دمای سالن نداشته باشید:
در این گونه موارد هیچ گونه دستگاهی برای مرطوب نگه داشتن سالن پرورش قارچ و یا دستگاه‌های مختلف برای سرمایش و گرمایش وجود ندارد و تنها باید با توجه به دما و رطوبت داخل سالن کاشت و برداشت را انجام دهید. در این صورت فصل پاییز بهترین گزینه برای کاشت و برداشت قارچ به شمار می‌رود. در ماه‌های مهر تا آذر می‌توانید در دمای طبیعی قارچ برداشت کنید و مشکلی از این بابت نخواهید داشت.
برداشت قارچ دکمه ای چند روز طول میکشد
بعد از ضدعفونی کردن تمامی سالن قارچ دکمه‌ای و کاشت قارچ، قارچ کم کم به اندازه مورد نیاز برای برداشت می‌رسد و می‌توان آن را برداشت کرد. از آنجایی که ممکن است تمامی قارچ‌های دکمه‌ای یکباره به اندازه مورد نظر برای برداشت نرسند، برداشت قارچ دکمه‌ای معمولاً در ۳ تا ۴ فلش (تعداد دفعات برداشت) انجام می‌شود. در هر یک از این فلش‌ها بین ۴ تا ۶ روز قارچ دکمه‌ای برداشت می‌شود.
در یک دوره بعد از برداشت ۴ تا ۶ روزه قارچ دکمه‌ای، یک دوره استراحت برای قارچ‌ها در نظر گرفته می‌شود. در دوره استراحت به قارچ‌ها در حدود دو روز زمان داده می‌شود تا مجدداً به اندازه مورد نظر برای برداشت برسند. بعد از دوره دو روزه مجدداً دوره ۴ تا ۶ روزه برداشت قارچ شروع می‌شود و همین عملیات یک یا دو بار دیگر نیز ادامه پیدا می‌کند. البته در این مورد باید توجه داشته باشید که این مدت زمان برداشت برای سالن‌های بزرگ در نظر گرفته شده است و مدت زمان برداشت قارچ دکمه‌ای به مساحت سالن پرورش قارچ نیز بستگی دارد.
بهترین زمان هوادهی سالن قارچ دکمه ای
اگر عمل هوادهی به سالن قارچ دکمه‌ای به خوبی انجام نشود، قارچ رشد ایده‌آل مربوط به خود را نخواهد داشت و ممکن است در بعضی از قسمت‌ها بیشتر از سایر قسمت‌ها رشد کند. در این گونه موارد میزان بازدهی سالن پرورش قارچ خیلی کم می‌شود و نمی‌توان از آن به اندازه کافی محصول برداشت کرد. بهترین زمان برای هوادهی به سالن پرورش قارچ در حدود ۲۵ تا ۳۵ روز بعد از پاشیدن بذرها است. اگر در این مدت زمان سالن هوا دهی شود، میزان بازدهی سالن پرورش قارچ دکمه‌ای به بالاترین حد ممکن می‌رسد و می‌توان از آن محصولات بیشتری برداشت کرد. دوره هوادهی به سالن پرورش قارچ دکمه‌ای در حدود ۳۰ تا ۴۰ ساعت طول میکشد، اما همین ساعت‌های به نسبت کوتاه تاثیر بسزایی روی نتیجه کار خواهد داشت.
برای از بین بردن شته با مایع ظرفشویی در قارچ دکمه‌ای، یکی از روش‌های موثر استفاده از محلول مایع ظرفشویی است. با مخلوط کردن چند قطره مایع ظرفشویی در آب و اسپری کردن این محلول بر روی قارچ‌ها، می‌توان شته‌ها را به طور مؤثر از بین برد. مایع ظرفشویی با ایجاد لایه‌ای روی بدن شته‌ها، باعث می‌شود که آنها نتوانند به درستی تنفس کنند و در نتیجه از بین بروند. این روش ساده و کم‌هزینه به ویژه برای محیط‌های کشت قارچ‌های خانگی مناسب است.
در این مقاله به بررسی مدت زمان رشد قارچ دکمه‌ای پرداختیم و دانستیم که در یک سال، چند دوره می‌توان در سالن، قارچ دکمه‌ای پرورش داد. با توجه به تجهیزات و نحوه مدیریت درست، می‌توان هر دوره پرورش قارچ دکمه‌ای را 40 روزه یا 2 ماهه در نظر داشت .با این وجود در هر سال، 9 دوره 40 روزه و 5 دوره 2 ماهه پرورش قارچ قابل انجام است. اما در صورتی که تجهیزات سرمایشی کافی برای رفع گرمای تابستان نداشته باشیم، در هر سال فقط 4 بار پرورش قارچ دکمه‌ای امکان‌پذیر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پرورش قارچ دکمه ای به سایر مقالات سایت سر بزنید.