قارچ به عنوان یکی از اصلی‌ترین عناصر غذایی در تمام دنیا به حساب می‌آید. قارچ‌های دکمه‌ای که به صورت پرورشی تولید می‌شوند، رایج‌ترین نوع از این محصولات به شمار می‌روند. برای پرورش قارچ، علاوه بر فراهم کردن شرایط محیطی مناسب، تهیه بذر باکیفیت نیز ضروری است. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که هر کیلو بذر قارچ، چقدر محصول میدهد؟ در این مورد، نوع قارچ بسیار تعیین کننده است. برای قارچ دکمه‌ای، از هر یک کیلوگرم بذر، در حدود 1000 گرم تا 2000 گرم قارچ (به معنای وزن تازه محصول) می‌توان به دست آورد.
میزان برداشت قارچ دکمه ای در هر متر مربع چقدر است
در هر دوره برداشت قارچ دکمه‌ای، می‌توان به طور کلی 2 تا 5 بار قارچ برداشت کرد. همچنین، میزان تولید قارچ دکمه‌ای در یک متر مربع کمپوست کشت شده در سالن بین 15 تا 50 کیلوگرم برآورد می‌شود. در برخی موارد با رعایت شرایط پرورش به صورت کاملا اصولی، این میزان می‌تواند حتی به حدود 100 کیلوگرم در هر متر مربع نیز برسد.
با این حال، باید توجه داشت که میزان تولید قارچ ممکن است بستگی به عوامل مختلفی داشته باشد، از جمله نوع قارچ، شرایط پرورش، کیفیت کمپوست و تخصص و تجربه پرورش‌دهنده که هر کدام تاثیر مستقیمی بر میزان تولید محصول دارند. در ادامه به بررسی مهمترین عوامل در تعیین میزان برداشت قارچ در هر متر مربع خواهیم پرداخت.
محیط مورد استفاده برای پرورش قارچ
پرورش قارچ به دما و رطوبت دقیق سالن نیاز دارد و هر گونه عدم تنظیم دقیق این پارامترها می‌تواند منجر به کاهش میزان برداشت و کیفیت محصول نهایی شود. این مسئله در شهرهای سردسیر یا گرمسیر به دلیل شرایط اقلیمی خاص، چالش بزرگی است و نیازمند تجهیزات حرفه‌ای دارد.
علاوه بر دما و رطوبت، محل احداث سالن پرورش نیز تاثیر قابل توجهی در میزان تولید قارچ دکمه خواهد داشت. منطقه جغرافیایی و شرایط آب و هوایی محل احداث سالن، بر تنظیم دما و رطوبت و در نتیجه بر رشد و تولید قارچ تاثیر می‌گذارند. بنابراین، انتخاب محل مناسب برای احداث سالن پرورش قارچ و تجهیزات مرتبط با آن امری حیاتی خواهد بود.
تجهیزات مورد نیاز
تجهیزات سالن پرورش قارچ برای تنظیم دما، رطوبت و تهویه مناسب سالن از اهمیت بالایی برخوردار هستند. برای این منظور، از انواع تجهیزاتی مانند رطوبت‌سازها، هیترها، فن‌ها و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند. مه‌سازها (رطوبت‌سازها) برای تنظیم و حفظ رطوبت مورد نیاز در سالن پرورش قارچ به کار می‌روند. این تجهیزات به منظور افزایش رطوبت هوا در سالن استفاده می‌شوند و می‌توانند با انتقال آب به صورت بخار یا تشکیل توده‌های آبی ذرات ریز آب، رطوبت محیط را تنظیم کنند.
هیترها برای تنظیم دما در سالن پرورش قارچ استفاده می‌شوند. این تجهیزات می‌توانند با استفاده از انرژی حرارتی، دمای هوا را افزایش داده و محیط مناسبی را برای رشد قارچ فراهم کنند. از فن‌های تهویه و کولرهای آبی نیز برای تهویه مناسب سالن پرورش قارچ استفاده می‌شود که برای جریان هوای تازه، تخلیه هوای آلوده و حفظ میزان مناسب اکسیژن و دی‌اکسید کربن در سالن به کار می‌روند.
مدیریت اصولی سالن
مدیریت یک سالن پرورش قارچ نیازمند آگاهی کامل از موارد مختلفی است. این موارد شامل تنظیم دمای آماده‌سازی کمپوست و بذر، زمان برداشت و زمان مناسب اتمام دوره می‌شوند. در مرحله آماده‌سازی کمپوست و بذر، دما بسیار مهم است. برخی از قارچ‌ها نیاز به دمای خاصی برای جوانه‌زنی دارند. بنابراین، باید دما را در محدوده مورد نیاز نگه داشته و زمان‌بندی مناسبی را برای آماده‌سازی کمپوست و بذر در نظر بگیرید.
زمان مناسب برای برداشت قارچ نیز بسیار مهم است. هر گونه تاخیر یا عجله در برداشت می‌تواند به کاهش کیفیت و میزان محصول منجر شود. باید زمان مناسب برداشت را بر اساس روند رشد و نمو قارچ تعیین کنید.
کیفیت کمپوست مورد استفاده
کیفیت کمپوست استفاده شده در پرورش قارچ بسیار مهم است و می‌تواند تاثیر مستقیمی بر میزان تولید نهایی داشته باشد. کمپوست باید شرایط مورد نیاز برای رشد و تغذیه قارچ دکمه‌ای را فراهم کند. در صورتی که کمپوست کیفیت مناسبی نداشته باشد، ممکن است رشد قارچ کاهش یابد و تولید نهایی تحت تاثیر قرار بگیرد.
رعایت نکات و موارد فوق الذکر، همراه با برخی دیگر از موارد جزئی و کنترل‌های مربوطه، به پرورش قارچ در شرایط بهینه کمک می‌کنند و برای دستیابی به عملکرد بهتر و تولید بیشتر، ضروری هستند. البته، در انتخاب و استفاده از مواد و تجهیزات مورد استفاده، بهتر است با کارشناسان مجرب مشورت کنید تا بهترین تصمیم را براساس شرایط خاص مربوطه بگیرید.