گیاه زینتی یوکا تنه درختی ساختار منحصربه‌فردی دارد که زیبایی چشمگیری به گیاه می‌دهد و بسیاری از علاقه‌مندان این گل را در خانه و محل کار خود نگهداری می‌کنند. این گیاه تاجی شاهانه از برگ‌های نوک‌تیز و نخلی شکل بر سر خود دارد که زیبایی شکوهمندی به آن می‌دهد. در این گفتار به معرفی گیاه یوکا می‌پردازیم و شرایط نگهداری و همچنین روش‌های تکثیر آن را به شما خواهیم گفت تا بتوانید بهترین و زیباترین گیاه زینتی یوکا تنه درختی را انتخاب و خریداری نمایید.
معرفی گیاه یوکا
یوکا تنه درختی (Yucca elephantipes) همیشه‌سبز و پابرجاست و علاوه بر اینکه شرایط نگهداری مطلوبی دارد، گیاهی بسیار مقاوم نیز محسوب می‌شود. برگ‌های این گیاه بلند و شمشیری است و رنگ سبز بسیار خوش‌رنگی دارند. چنانچه یوکا در شرایط آب‌وهوایی مساعد پرورش یابد سالی 60 سانتی‌متر به قد آن اضافه می‌شود، درحالی‌که گونه‌های دیگری از یوکا 13 سانتی‌متر رشد می‌کنند. تمامی گونه‌های مختلف گل یوکا در برابر گرما به‌شدت مقاوم و ایستا هستند.
این گیاه شاهانه بسته به نوع خودش، سالی یکبار در بهار یا اواسط تابستان به گل می‌نشیند و معمولاً چند سال عمر می‌کنند و با نام‌های تجاری یوکا درختی، یوکا پیوندی و یوکا پایه‌بلند معروف است. یوکای جوان برگ‌های نازک، ملیح و سبز روشنی دارد که مانند شمشیر باریک و بلند هستند و از نقاط خاصی در ساقه اصلی گیاه به بیرون رشد می‌کنند. گل‌های یوکا درختی به شکل زنگوله‌ای واژگون و با رنگ‌های کرم و سفید از مرکز اصلی گیاه رشد می‌کنند و بسیار دل‌فریب هستند. البته یوکای آپارتمانی به‌ندرت گل می‌دهد.
شرایط نگهداری از یوکا
یوکا پایه‌بلند یکی از مقاوم‌ترین گیاهان آپارتمانی است که به‌راحتی می‌توانید از آن مراقبت و نگهداری نمایید. این گیاه در شرایط مختلف سازگار و انعطاف‌پذیر است. یوکا خریداران زیادی دارد و بسیاری از علاقه‌مندان آن را هم در محیط داخلی خانه و هم در حیاط بیرونی پرورش می‌دهند. کسانی که فضای بیرون منزل خود را به سبک بیابانی طراحی می‌کنند از یوکا درختی به‌عنوان ستاره درخشان حیات خود استفاده می کنند و آن را در فصل بهار می‌کارند. شرایط نگهداری یوکا به شرح زیر است:
- نور: یوکا تنه‌دار را در نور غیرمستقیم و روشن و کافی قرار دهید. نور مستقیم برگ‌های یوکا را می‌سوزاند و باعث ریزش آنها می‌شود. نور کم نیز موجب رشد ضعیف گل شده به‌طوری‌که ساقه اصلی و برگ‌ها نازک و بی‌رمق خواهند شد؛ بنابراین بهتر است که گیاه یوکای خود را پشت پنجره رو به آفتاب غیرمستقیم بگذارید.
- خاک: یوکا در خاک‌های مختلفی رشد می‌کند و خیلی به نوع خاک حساس نیست؛ اما به‌طورکلی مناسب‌ترین خاک برای یوکا تنه درختی خاکی است که به‌خوبی زهکشی شده است و برای محکم کردن تنه اصلی گیاه، مخلوط خاک سنگین هم نیاز است. یوکا به نمک زیاد در خاک حساسیت دارد؛ بنابراین سعی کنید از خاکی با سطح PH 6 تا 7.5 استفاده نمایید در غیر این صورت برگ‌های یوکا قهوه‌ای می‌شوند. اگر چنین مشکلی را در گیاه خود مشاهده می‌کنید بهتر است که گیاه را با آب شسته و در خاکی تازه قرار دهید.
- آبیاری: یوکا تنه درختی با آب‌وهوای خشک سازگاری دارد به همین دلیل به آب زیادی احتیاج ندارد. فقط زمانی گلدان خود را آبیاری کنید که سطح خاک خشک دیده می‌شود. آبیاری زیاد باعث پوسیده‌شدن ریشه‌ها شده و می‌گندد.
- رطوبت: این گیاهان مجلل محیط گرم و خشک را می‌پسندند و در فضای مرطوب رشد خوبی نخواهد داشت. گیاه را در فضایی با دمای 15 الی 26 درجه سانتیگراد پرورش دهید. زیرگلدانی مملو از سنگ‌ریزه را با آب پر کنید تا رطوبت لازم برای گیاه شما فراهم شود.
- کوددهی: یوکا کود خاصی نیاز ندارد اما می‌توانید هر سه ماه یکبار از یک کود متعادل و رقیق مطابق با دستورالعمل استفاده نمایید.
- هرس: از آنجا که یوکا درختی سریع رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود احتمالاً فضای داخل اتاق را نیز بیشتر خواهد گرفت به همین دلیل گهگاهی باید آن را هرس کنید البته نه به این معنی که‌برگ‌های آن را بزنید؛ بلکه باید تنه گیاه را به‌آرامی با اره تیز از وسط نصف کنید. سپس روی گیاه را با یک نایلون کاملاً بپوشانید و به آن آب فراوان بدهید. معمولاً این کار را زمانی انجام می‌دهند که قد گیاه بسیار بلند می‌شود و فضا را اشغال می‌کند.
روش‌های تکثیر گیاه یوکا
قلمه‌زدن یکی از روش‌های تکثیر گیاه یوکا است و قلمه آن مدت‌زمان بیشتری را برای جوانه‌زدن نیاز دارد تا به‌خوبی جوانه‌زده و ریشه دهد. برای قلمه‌زنی نباید ساقه اصلی را از ته بزنید بهتر است که از وسط گیاه کمی پایین‌تر آن را با قیچی تیز از وسط نصف کنید. برگ‌های قسمت بریده شده را از ساقه جدا کنید تا بتوانید حداقل یک یا دو قلمه بگیرید. البته حواس خود را جمع کنید و سرشاخه را از گیاه جدا نکنید. اندازه قلمه را بین 10 تا 15 سانتی‌متر در نظر بگیرید.
در مرحله بعدی از گلدان‌های سایز 10 یا 12 استفاده کنید و کف آن را با لیکا بپوشانید. خاک گلدان ترکیبی از کوکوپیت، لیکا و یک واحد خاک نیمه‌سنگین باشد. سپس قلمه‌ها را داخل گلدان قرار داده و آن را از خاک پرکنید و گیاه را آبیاری نمایید. سعی کنید گلدان قلمه مرطوب بماند.
بعد از 40 تا 50 روز گیاه شروع به جوانه‌زنی می‌کند. چنانچه تعداد زیادی از جوانه‌ها بر روی گیاه رویید می‌توانید آنها را از ساقه جدا کرده و مستقیماً در خاک پرلیت بکارید تا ریشه‌دار شوند به این صورت هم می‌توانید گیاه یوکای خود را تکثیر نمایید.
بیماری‌های و مشکلات گیاه یوکا
گیاه یوکا هم گاهی اوقات به قارچ و آفت مبتلا می‌شود و در برخی موارد هم علاوه بر اینکه برگ‌های آن زرد می‌شود، گیاه بسیار ضعیف، کوچک و نازک می‌ماند. همه این موارد نشان از مشکلات خاص و بیماری‌های مختلف یوکای درختی است.
- زردشدن برگ‌ها
درصورتی‌که برگ‌های یوکا را به رنگ زرد مشاهده نمودید به این معنی است که گیاه یوکا نیاز به نور بیشتری دارد و بهتر است که آن را در نور غیرمستقیم و کاملاً روشن قرار دهید.
- قهوه‌ای شدن برگ‌ها
قهوه‌ای شدن برگ یوکا نشان‌دهنده نمک زیاد در خاک گلدان است به همین علت بهتر است که گیاه را شسته و آن را در خاکی جدید قرار دهید.
- نازک شدن ساقه و کوچک ماندن گیاه
هنگامی که خاک گیاه درست زهکشی نمی‌شود و همچنین فاقد مواد مغذی است طبیعتاً اندازه گیاه کوچک می‌شود و ساقه آن نیز نازک خواهد بود و برگ‌ها هم بی‌رمق می‌شوند. به همین علت باید آن را مرتباً هر سه یا چهار ماه یکبار کود متعادل و رقیق بدهید. در برخی مواقع هم بر اثر سرما این گیاه به‌خوبی رشد نمی‌کند نباید گیاه را در دمای کمتر از 10 درجه سانتیگراد قرار دهید.
- برگ‌های آویزان و بی‌رمق گیاه
این پدیده خبر از رشد نامطلوب ریشه‌ها می‌دهد برای رفع این مشکل گیاه را داخل گلدان دیگری بگذارید و خاک را به‌صورت متراکم‌تری به دور ریشه‌ها ریخته و آن را در نور کافی قرار دهید.
- پوسیدن برگ‌ها
بیانگر آبیاری بیش از حد یوکا تنه درختی است. حواس خود را جمع کنید و زمانی که سطح خاک خشک است آن را آبیاری نمایید.
- لکه‌های قهوه‌ای و سیاه بر روی برگ‌ها
وجود این لکه‌ها بر روی برگ‌ها نشان‌دهنده حضور قارچ و باکتری است؛ بنابراین برگ‌های بیمار را از ساقه جدا کرده و با قارچ‌کش ارگانیک گیاه را کاملاً درمان کنید و اگر این کار را به‌خوبی نمی‌دانید بهتر است که به یک متخصص مراجعه نمایید.
- رنگ‌پریدگی برگ‌ها
اگر برگ‌ها بی‌رنگ هستند باید گیاه را از سایه بردارید و در آفتاب غیرمستقیم قرار دهید.
بیماری‌های یوکا درختی عبارت‌اند از:
- شپشک آرد آلود: حشراتی شبیه به لکه‌های سفید اما کرکی که در پشت برگ‌ها لانه کرده‌اند. می‌توانید آنها را با یک پارچه نازک مرطوب آغشته به حشره‌کش یا روغن‌های گیاهی پاک کنید. نابود کردن این شپشک‌ها کار سختی است پس آن را بادقت بیشتری انجام دهید.
- کنه قرمز: اگر سطح برگ‌های یوکا به‌خصوص در قسمت پایین پر از تارهای عنکبوتی شده‌اند؛ یعنی گیاه شما کنه زده است. پس برای درمان آن از یک دستمال آغشته به سم حشره‌کش استفاده کنید و سطح برگ‌ها را از تارهای عنکبوت پاک‌سازی نمایید.
- تریبس: این آفت باعث می‌شود که‌برگ‌های یوکا چروک شده یا اینکه لکه‌های خاکستری و نقره‌ای روی سطح برگ‌ها پدیدار می‌شوند.
سوالات متداول نگهداری یوکا
- علت لوله‌ای شدن برگ‌های یوکا چه چیزی است؟
زمانی که گیاه یوکا را بیشتر از حد معمول آب می‌دهید و همچنین اگر خاک گلدان بدون مواد مغذی باشد، برگ‌های یوکا لوله‌ای می‌شوند.
- چند نوع از گل یوکا را می‌توانیم در آپارتمان نگهداری کنیم؟
انواع مختلفی از یوکا موجود است؛ اما یوکا تنه درختی خریداران زیادی دارد و یوکای بونسای نیز بسیار گران و پرطرفدار است. یوکای جواهری، یوکای ابلق و گیاه یوکای پک را هم می‌توانید در منزل خود نگهداری نمایید.
- قیمت یوکا تنه درختی به چه چیزهایی بستگی دارد؟
یوکا در اندازه‌ها و سایزهای مختلفی به مشتریان عرضه می‌شود و قیمت آن بر حسب تعداد شاخه‌ها، نوع و اندازه گلدان و سن گل یوکا تعیین می‌شود. معمولاً یوکای درختی کوچک و تک شاخه‌ای ارزان‌تر از یوکای تنه درختی چند شاخه و بزرگ است و یوکای بونسای نیز نسبت به سایر گل‌های یوکا گران‌تر هستند.