کشت و پرورش زعفران در گلخانه به دو صورت ایروپونیک و هیدروپونیک انجام می‌شود. در روش هیدروپونیک، برای بستر کشت از کوکوپیت و پرلیت استفاده می‌شود؛ اما خیلی مورد استقبال واقع نشده است. روش ایروپونیک یا هواکشت، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به طور کلی، کشت گلخانه‌ای نیازمند تجهیزات و ادواتی مانند محیط سر بسته، قفسه بندی‌های مناسب، دستگاه‌های مخصوص (مانند مه پاش و رطوبت ساز) و وسیله گرمایشی است. این کار دشواری و زحمت زیادی ندارد و تمامی مراحل آن باید سالانه تکرار شوند؛ با این حال، هزینه این کار زیاد است. از این رو توصیه می‌شود در صورت داشتن زمین خاکی مناسب، از کشت خاکی زعفران استفاده کنید.
البته این روش بسیار هوشمندانه است و برای مناطق ناسازگار با اقلیم این گیاه، کارآمد است. کاشت طلای سرخ در گلخانه، این امکان را فراهم می‌کند که با کنترل مراحل و شرایط، محصول با کیفیت‌تری را تولید نمایید. برای پرورش این گیاه، باید نکات مهمی را در نظر داشته باشید تا با فراهم کردن شرایط مناسب، محصولی باکیفیت را به بازار عرضه نمایید.
- زمان کاشت زعفران چه موقع است؟
- نکات مربوط به رطوبت خاک
- پرورش زعفران در گلخانه
- چرخه رشد زعفران
- کشت گلخانه‌ای زعفران
- خرید پیاز گیاه
- ضدعفونی کردن محیط
- نگهداری پیاز
- ضد عفونی کردن پیاز
- چیدن پیازها روی طبقات
- مزایای کشت گلخانه‌ای زعفران
- معایب پرورش زعفران در گلخانه
- مکان گلخانه کشت زعفران
- اندازه قفسه پیشنهادی برای پرورش زعفران در گلخانه
- ابعاد طبق پیشنهادی برای پرورش زعفران در گلخانه
- تاسیسات کشت زعفران در گلخانه
- زعفران در سال چندبار گل می‌دهد؟
زمان کاشت زعفران چه موقع است؟
زمان کشت زعفران چه موقع است؟ این سوال برای تمام افرادی که تمایل دارند این گیاه با ارزش را تولید کنند، پیش می‌آید. بهترین زمان برای تولید طلای سرخ، فصل تابستان و اوایل پاییز است؛ به گونه‌ای که برای تولید باید قبل از باران‌های پاییزی اقدام کرد.
طبق بررسی‌های انجام شده، زمان مناسب برای این کار از اول تیرماه تا اواسط مهرماه است؛ البته نباید برای تولید تا اواخر مهرماه صبر کرد. به طور کلی، در تیرماه و مرداد ماه رطوبت خاک پایین است و پیاز این گیاه رطوبت استانداردی را دریافت می‌کند. از این رو بهترین زمان برای تولید، همین بازه زمانی است.
نکات مربوط به رطوبت خاک
یکی از نکات مهم در تولید این محصولات، رعایت زمان کاشت است. در صورت نادیده گرفتن این موضوع، محصول سالم و با کیفیتی حاصل نمی‌شود. این گیاه برای بازده بیشتر به خاک فشرده و مقاوم نیاز ندارد. از این رو، هر چه رطوبت خاک کمتر باشد، تعداد گل‌های بیشتری تولید می‌کند. با این تفاسیر، برای نتیجه‌گیری بهتر باید در ماه‌هایی مانند تیر، مرداد و شهریور که رطوبت خاک در کم‌ترین میزان است، برای تولید این گیاه اقدام کرد.
پرورش زعفران در گلخانه
همانطور که در مطلب بالا اشاره شد، مهندسین برای تولید این گیاه بیشتر روش ایروپونیک را پیشنهاد می‌دهند. در این بخش، شما را با پرورش زعفران در گلخانه با روش ایروپونیک آشنا می‌کنیم. برای شروع به این کار، ابتدا باید محیط مسقف و بسته‌ای را برای ساخت گلخانه انتخاب نمایید. سپس با تهیه دستگاه‌های رطوبت ساز، بخاری، کولر، انواع قفس و طبق و مه پاش، شرایط لازم برای تولید را فراهم نمایید.
البته دقت داشته باشید برای این روش، به یک قطعه زمین کشاورزی برای انتقال پیاز گیاه به خاک، پس از گلدهی، نیاز دارید. در روش ایروپونیک، باید شرایطی مانند دوری محیط از هر گونه آلودگی، داشتن پنجره مناسب برای هوادهی، کنترل دما و رطوبت و استفاده از وسیله مناسب برای خنک کردن را فراهم نمود.
چرخه رشد زعفران
چرخه رشد زعفران برای افرادی که تمایل به کشت زعفران دارند، ضروری است. در واقع باید چرخه زندگی این گیاه را به خوبی بشناسید. این گیاه یکساله است و مراحل نمو آن با توجه به درجه حرارت و عوامل محیطی، به چهار بخش تقسیم می‌شود. از این رو، در زمان تولید آن به شرایط آب و هوایی منطقه دقت کنید. در زیر به چهار مرحله رشد این گیاه اشاره شده است:
- مرحله رکود: به این مرحله، خواب حقیقی نیز می‌گویند که از اردیبهشت تا اواسط تیرماه ادامه دارد
- مرحله خواب ظاهری: این مرحله از اواسط تیرماه شروع و تا اواسط مهرماه به طول می‌انجامد
- مرحله رشد: در این مرحله، رشد شدت می‌یابد و از اواسط مهر ماه تا اواخر بهمن ماه ادامه دارد
- مرحله توقف رشد: مرحله توقف رشد از اواخر بهمن ماه شروع و تا فروردین ماه به طول می‌انجامد.
کشت گلخانه‌ای زعفران
با آشنایی و جمع آوری اطلاعات علمی می‌توان کشت گلخانه‌ای زعفران را با بازده بالا راه اندازی کرد. در واقع، این کار فرآیند پیچیده‌ای ندارد و تنها با رعایت برخی نکات می‌توان درآمد بالایی از آن به دست آورد. توصیه می‌شود برای این کار، ابتدا هزینه و درآمد آن را با یک تناسب ساده محاسبه و مورد بررسی قرار دهید.
علاوه بر این کلاس‌های آموزشی بسیاری وجود دارند که با شرکت در آن‌ها و مشاوره مناسب، می‌توان ریسک احتمالی این کار را تا حدی کاهش داد. میزان و کیفیت محصول نهایی با مدیریت صحیح و اصولی گلخانه ارتباط مستقیم دارد. از این رو، برای دریافت نتیجه بهتر، عواملی مانند خرید پیاز مناسب و با کیفیت، تجهیزات به روز، آبیاری و کوددهی صحیح را در نظر داشته باشید. در زیر برای آشنایی بیشتر افرادی که به این کار علاقه دارند به مراحل کشت گلخانه‌ای زعفران اشاره شده است:
خرید پیاز گیاه
یکی از نکات مهم، خرید پیاز زعفران است که در سه سایز کوچک (1 تا 5 گرم)، متوسط (5 تا 10 گرم) و درشت (بیش از 15 گرم) در بازار موجود است. برای تولید محصول گلخانه‌ای، باید پیاز با سایز درشت را خریداری کنید. زیرا پیازهای کوچک در این محیط عملکرد خوبی ندارند.
ضدعفونی کردن محیط
قبل از انتقال پیاز خریداری شده، باید سالن را با مواد ضدعفونی‌کننده به خوبی تمیز کنید و از ورود هر گونه ماده آلوده به محیط جلوگیری نمایید.
نگهداری پیاز
پیاز این گیاه دوره رشد مشخص دارد. دوره خواب پیاز زعفران، در فصل زمستان است. از این رو بهترین زمان برای تهیه این محصولات، اواخر پاییز و زمستان خواهد بود. پیاز این گیاه را باید در محیط خنک و دور از نور خورشید نگهداری کرد تا از نفوذ رطوبت به آن جلوگیری شود. با این تفاسیر، بهترین دما برای این محصول، بین 23 تا 27 درجه سانتی گراد است.
ضد عفونی کردن پیاز
پس از تهیه پیاز این گیاه، آن را به خوبی ضد عفونی کنید. خاک، پوشال و هر هرگونه مواد اضافه‌ای که روی آن قرار دارد را جدا نمایید و آن‌ها را به مدت چند دقیقه در محلول قارچ کش و کنه کش قرار دهید.
چیدن پیازها روی طبقات
پس از ضدعفونی و خشک کردن پیازها، باید آن‌ها را اواخر شهریور به طبقه‌های گلخانه منتقل کرد. در این مرحله، پیاز این گیاه بیدار می‌شود و تیج‌ها شروع به رشد می‌کنند. از این رو توصیه می‌شود از نمو تیج‌های ضعیف جلوگیری کنید.
پس از مدتی در دمای 17 درجه سانتی گراد، این گیاهان شروع به گلدهی می‌کنند. حدود 10 تا 15 روز طول می‌کشد تا تمام پیازچه‌ها گل بدهند.
مزایای کشت گلخانه‌ای زعفران
برای آشنایی بیشتر، در زیر به مزایای کشت گلخانه‌ای زعفران اشاره شده است:
- افزایش کیفیت کلاله گیاه
- افزایش عیار محصول
- فرآیند برداشت آسان تر
- کنترل شرایط محیط
- بالا بردن بهره وری مصرف آب
- بازدهی بیشتر
- عدم افت کیفیت در برابر عواملی مانند باد، نور
- بهداشت بیشتر
- افزایش صادرات
- حفظ محیط زیست
معایب پرورش زعفران در گلخانه
همانطور که می‌دانید هر عمل، مزایا و معایبی دارد که باید به تمامی آن‌ها آشنایی داشته باشید. به همین دلیل، برای آشنایی شما نسبت به این روش کشت، به مهم‌ترین معایب پرورش زعفران در گلخانه اشاره شده است.
با در نظر گرفتن فرآیند کاشت گلخانه‌ای زعفران مشخص می‌شود که هزینه بیشتری نسبت به روش معمول دارد. در واقع، پس از برداشت محصول باید آن را به خاک برگرداند و این کار شامل هزینه می‌شود؛ این مساله ممکن است برای برخی افراد، چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، کشت پیاز این گیاه در حجم بالا، کار دشواری است که به سرعت انجام نمی‌شود. حتی بارندگی و گل شدن خاک، ممکن است به مدت دو تا سه هفته، این عمل را به تعویق بیاندازد. از این رو پیازچه‌ها پوک‌تر می‌شوند.
مکان گلخانه کشت زعفران
مکان گلخانه کشت زعفران نکته بسیار حائز اهمیتی است که باید به آن توجه کرد. در واقع، برای این کار می‌توان از گلخانه پلاستیکی، پارکینگ مسقف، مرغداری و دامداری استفاده کرد. اما توجه داشته باشید قبل از شروع کار، حتما به بهداشت محیط توجه کنید و محیط را به خوبی ضدعفونی نمایید. همچنین از نفوذ مستقیم نور خورشید به داخل محیط جلوگیری نمایید.
اندازه قفسه پیشنهادی برای پرورش زعفران در گلخانه
اندازه قفسه پیشنهادی برای پرورش زعفران در گلخانه؛ محدودیتی ندارد. بسته به میزان و مکان تولید، می‌توان این ابعاد را تغییر داد. اما در زیر برای آشنایی بیشتر به برخی پیشنهادها برای اندازه‌های قفسه اشاره شده است:
- بهتر است ارتفاع قفسه تا سقف 50 سانتی متر باشد
- حداقل 15 سانتی متر از سطح زمین ارتفاع داشته باشد
- با توجه به مکان تولید، طول قفسه‌ها 20 تا 30 متر باشد
- عرض قفسه‌ها حدود 50 سانتی متر کافی است
- نباید فاصله طبقات از 40 سانتی متر کمتر باشد
- برای دسترسی بهتر تعداد طبقات بیشتر از 5 تا نباشد
ابعاد طبق پیشنهادی برای پرورش زعفران در گلخانه
طبق سازه‌ای است که پیازهای این گیاه روی آن قرار می‌گیرد. توصیه می‌شود طبق از جنس چوب طبیعی باشد. اما در برخی مناطق، از مدل‌های پلاستیکی و فلزی نیز استفاده می‌شود.
در زیر به ابعاد طبق پیشنهای برای پرورش زعفران در گلخانه اشاره شده است:
- بهتر است ابعاد طبق‌ها یک در یک باشد
- عرض کف طبق‌ها باید 5 تا 8 سانتی متر باشد
- فاصله بین طبق‌ها حداقل 5 سانتی متر باشد
- قطر طبق محدودیتی ندارد؛ اما بهتر است بین 1 تا 5 سانتی متر باشد
- ارتفاع دیوار دور آن باید 3 تا 5 سانتی متر باشد
تاسیسات کشت زعفران در گلخانه
با توجه به مطالبی که به آن‌ها اشاره شد، تاسیسات کشت زعفران گلخانه با توجه به مکان تولید متفاوت است. در واقع موقعیت جغرافیایی برای این امر بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال، در مناطق کویری به سیستم‌های گرمایشی نیاز نیست. اما به سیستم‌های پیشرفته رطوبت ساز و سرمایشی نیاز داریم. در زیر به برخی از تاسیسات مورد نیاز برای این گلخانه‌ها اشاره می‌کنیم:
- دماسنج
- سیستم گرمایشی
- رطوبت سنج
- سیستم مه پاش (رطوبت ساز)
- سیستم سرمایشی
- سیستم تهویه
- سیستم کنترل نور
زعفران در سال چندبار گل می‌دهد؟
برخی افراد بر این باورند که زعفران در سال، چندین بار گل می‌دهد. در صورتی که این گیاه تنها سالی یک بار گل می‌دهد و زمان گل دهی آن بسته به آب و هوای منطقه کشت، متفاوت است. برداشت این محصول در مهر و آبان انجام می‌شود. برای این کار تنها 12 تا 20 روز زمان دارید تا صبح‌ها، گل‌های آن را بچینید.
امروزه با پیشرفت علم و فناوری، روش‌های جدیدی ابداع شده که با استفاده از آن‌ها می‌توان چندین بار برداشت داشت. البته این روش‌ها در حال تست و بررسی هستند و احتمالا در آینده‌ای نزدیک شاهد این دستاورد بزرگ خواهیم بود.