ریحان به عنوان یکی از سبزی‌های خوش عطر و بو در ایران شناخته می‌شود که می‌توان آن را در گلخانه نیز کاشت. این گیاه یک ساله، می‌تواند فواید بسیار زیادی برای بدن به همراه داشته باشد؛ اما بیشتر به دلیل طعم خاصی که دارد، به عنوان یک پای ثابت در وعده‌های غذایی ما شناخته می‌شود. خوشبختانه کشت ریحان در گلخانه کار سختی نیست. اتفاقا می‌توان با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب و آفات مضر برای این گیاه، از بذرهای گیاه ریحان استفاده کرد و بهترین ریحان را در گلخانه‌ها کاشت. از این رو در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد کشت ریحان در گلخانه و جزئیات آن با شما صحبت کنیم.
شرایط محیطی مطلوب برای پرورش ریحان در گلخانه
ریحان یکی از گیاهان یک ساله و ترد است که به طرق مختلف، قابل استفاده خواهد بود. این سبزی را می‌توان برای طبخ غذا، به عنوان یک سبزی خوردن و یا یک سبزی خشک، استفاده کرد. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید برای کشت ریحان در گلخانه به آن توجه داشته باشید، شرایط محیطی مطلوب برای کشت این گیاه است. این گیاه حساسیت زیادی به سرما دارد و نباید در معرض هوای سرد قرار بگیرد. بنابراین، در نظر گرفتن یک محدوده دمایی مناسب برای رشد این گیاه خوش عطر و طعم، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به طوری که توصیه می‌شود پیش از جوانه زنی ریحان در دمای 20 الی 30 درجه سانتی گراد قرار بگیرد.
به منظور حداکثر رشد این گیاهان باید بوته آن را زیر نور خورشید، هوای گرم و در خاک مناسب قرار بدهید. ریحان در خاک‌های شنی، سبک و با شدت اسیدی بودن 6.4، بهترین رشد را دارد. هدایت الکتریکی مناسب برای ریحان در گلخانه، 2 الی 3 میلی موس بر سانتی متر است که باید حتما به آن توجه کنید.
بهترین زمان کشت ریحان
تاریخ کاشت ریحان بسته به بازار هدف می‌تواند متفاوت باشد. بهترین زمان برای کشت گیاه ریحان در گلخانه، از نیمه اول آبان تا اواخر دی ماه خواهد بود. حال بسته به شرایط جغرافیایی و بازار هدف خودتان، می‌توانید بهترین زمان را برای کشت ریحان در نظر بگیرید.
نحوه آبیاری ریحان
گیاهان نیاز به تغذیه مناسب برای رشد دارند. آبیاری ریحان یکی از اقداماتی است که باید برای رشد و برداشت صحیح ریحان انجام دهید. ریحان جزو گیاهانی است که همواره به رطوبت نیاز دارد و نباید سطح خاکی که ریحان در آن رشد می‌کند، خشک گردد. به همین خاطر باید هر 6 الی 7 روز یکبار به ریحان‌ها آب بدهید. در این حین، باید علف‌های هرز و آفات را نیز از بین ببرید.
ازدیاد و تکثیر ریحان گلخانه ای
نحوه تکثیر ریحان گلخانه‌ای یکی از سوالات رایج افراد است. به طور کلی، ریحان با روش کشت مستقیم بذر یا با نشاکاری تکثیر خواهد شد. برای استفاده از روش نشاکاری لازم است که ابتدا نشاها کاشته شوند. سپس پس از گذشت 4 الی 6 هفته پس از کشت بذر، می‌توان انتقال نشا را انجام داد.
در صورتی که روش کشت ریحان در گلخانه به صورت مستقیم در نظر گرفته شود، تراکم 75000 گیاه در هکتار در نظر گرفته خواهد شد. مقدار بذر مصرفی برای هر هکتار بین 80 الی 100 کیلوگرم خواهد بود. باید حتما برای کاشت این دانه‌ها، ابتدا زمین مورد نظر خودتان را مسطح کنید. سپس می‌توان پس از پاشیدن بذر، روی آن‌ها را با لایه نازکی از ماسه پوشاند.
داشت ریحان
برای نگهداری صحیح از ریحان جهت رشد عالی آن، باید حتما به آبیاری و تغذیه این گیاه توجه داشته باشید. ریحان در دوره رشد خود نیاز به آب کافی دارد. در حین جوانه زنی این گیاه، لازم است که 500 الی 550 میلی لیتر به آن آب بدهید. به غیر از آب، گیاه ریحان نیاز به ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها پتاسیم است. پتاسیم نقش بسیار مهمی را در رویش این گیاه ایفا می‌کند.
برای اینکه ریحان بتواند رشد مناسبی داشته باشد، لازم است که قبل از کشت ریحان در گلخانه، خاک مورد نظر آن را تغذیه کنید. برای این کار می‌بایست به اندازه 30 الی 40 کیلوگرم ریحان را برای کاشت در نظر بگیرید. سپس برای این مقدار ریحان، می‌توانید از 55 الی 70 کیلوگرم اکسید فسفر و 60 الی 80 کیلوگرم پتاسیم به ازای هر هکتار استفاده کنید.
آفات و بیماری‌های کشت ریحان در گلخانه
برای کشت ریحان در گلخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آفات و بیماری‌های ریحان، می‌بایست بدانید که این بیماری‌ها چه هستند و چگونه می‌توانید آن‌ها را از بین ببرید. اصلی‌ترین علف هرز در این گیاه، «گیاه انگلی سس» است که باید از روی گیاه جمع آوری و سوزانده شود. در صورتی که امکان جمع آوری آفات نباشد، می‌توان از حشره کش بیولوژیکی، حشرات مفید برای کشتن این آفات و صابون‌های حشره کش استفاده کرد. آفات دیگری که برای کشت ریحان در گلخانه وجود دارند، شامل سوسک ژاپنی، حلزون و سفید بالک هستد. برای اینکه بتوانید با این حشرات مبارزه کنید، باید از سموم آلی مانند چریش استفاده نمایید.
در مورد بیماری‌های ریحان باید بگوییم که رایج‌ترین بیماری، «بیماری پژمردگی فوزاریومی» است. این بیماری علائم خاصی را در گیاه ایجاد می‌کند. مهم‌ترین آن‌ها، بروز لکه‌های قهوه‌ای روی ساقه گیاه و بد شکل شدن بافت داخلی برگ است. برای اینکه خسارت ناشی از بیماری کاهش پیدا کند، می‌توان بذر ریحان را به مدت 4 ساعت در آب سرد و به مدت 20 دقیقه در آب گرم 68 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. سایر بیماری‌های ریحان را در ادامه معرفی می‌کنیم.
پوسیدگی ریشه ریحان
پوسیدگی ریشه یکی از بیماری‌های کشت ریحان در گلخانه است. پوسیدگی ریشه نیز به دلیل گردش ضعیف هوا و رطوبت بالای هوا به وجود می‌آید. در صورتی که بتوان از خاک ضد عفونی شده در گلخانه استفاده کرد، ریسک ابتلا به این بیماری کاهش پیدا می‌کند.
لکه برگی ریحان
لکه برگی جزو بیماری‌های دیگری است که معمولا این گیاه به آن مبتلا می‌شود. این بیماری معمولا با ایجاد لکه‌ها یا زخم‌های تیره روی برگ‌های ریحان خود را نشان می‌دهد. دلیل بروز این بیماری نیز آبیاری بیش از حد ریحان است.
بیماری دیگری که ممکن است ریحان به آن مبتلا شود، بیماری کپک خاکستری است. این بیماری در واقع یک بیماری قارچی است که در اثر گردش ضعیف هوا، پایین آمدن دما و همچنین رطوبت زیاد در گیاه به وجود می‌آید.
جلوگیری از آفات خسارت ریحان گلخانه ای
آفاتی که می‌توانند به کشت ریحان در گلخانه خسارت وارد کنند، باید حتما از بین بروند. اما از بین بردن این آفات هزینه زیادی را به همراه دارد. به همین خاطر پیشگیری، بهترین روش برای کاهش خسارات ناشی از آفات ریحان است. در ادامه به نکاتی که می‌توانند به شما برای کاهش این خسارات کمک کنند، اشاره می‌کنیم.
- استفاده از بذرهای باکیفیت بالا و بدون آلودگی با فوزاریوم
- عدم کشت ریحان در یک خاک با دو کشت متوالی
- حذف گیاهان آلوده و مضر
- جلوگیری از آبیاری بیش از حد
- کشت بذر در خاک ضد عفونی شده
- ایجاد تهویه کافی بین گیاهان با رعایت فاصله در میان گیاهان
- استفاده از مواد آلی در خاک
برداشت و انبار مانی
حدود 45 روز طول می‌کشد تا رشد این گیاه به اتمام رسیده و بتوان آن را برداشت کرد. بهترین زمان برای برداشت ریحان در گلخانه، زمانی است که این گیاه دارای 6 الی 8 برگ بدون آفت باشد. در صورتی که گل روی برگ‌های برداشت شده وجود داشته باشند، کیفیت محصول پایین خواهد رفت.
برداشت این گیاه باید به گونه‌ای باشد که دو یا چهار برگ روی گیاه باقی بماند. می‌توان هفته‌ای یک الی دو بار ریحان را برداشت کرد. به طوری که 5 الی 7.5 سانتی متر از ساقه ریحان برداشته می‌شود.
دسته بندی و فروش ریحان
پس از اینکه مرحله برداشت ریحان انجام شد، نوبت به دسته بندی آن‌ها می‌رسد. برای اینکه طول عمر این گیاه پس از برداشت افزایش پیدا کند، باید حتما بسته بندی به صورت اصولی و حرفه‌ای انجام شود. از این رو توصیه می‌کنیم که بسته به تقاضای بازار ریحان، از بسته بندی مناسب برای آن استفاده کنید. در این صورت مصرف‌کننده بر اساس نیاز خود، اقدام به خرید ریحان می‌کند.
برای فروش اصولی ریحان باید به حمل و نقل آن نیز توجه داشت. در صورتی که این گیاهان به صورت اصولی بسته بندی شده باشند، جابجایی آن‌ها باعث خرابی و بی‌کیفیت شدنشان نخواهد شد. اما باز هم باید پروسه بسته بندی تا رسیدن به دست مشتری، کوتاه باشد.