کالانکوئه یک گیاه آپارتمانی بسیار زیبا و محبوب است که در حالت طبیعی گل‌های رنگارنگ و جذابی را تولید می‌کند. این گیاه از خانواده گل‌نازیان (Crassulaceae) است و بومی مناطق گرمسیری ماداگاسکار است. کالانکوئه‌ها در رنگ‌های مختلفی وجود دارند و بسیاری از آن‌ها در رنگ‌هایی مانند زرد، صورتی، ارغوانی، نارنجی و قرمز دیده می‌شوند. این گیاهان عموما در شرایط نوری کم نیز می‌توانند رشد کنند و به دلیل مقاومت بالا در شرایط محیطی تحت تنش و ذخیره هدفمند آب، محبوبیت زیادی بین گل‌های آپارتمانی دارند. در ادامه به برخی روش‌ها برای مراقبت و نگهداری از گیاه کالانکوئه می‌پردازیم.
معرفی گل کالانکوئه
کالانکوئه گیاه ساکولنتی از خانواده گل‌نازیان (Crassulaceae) است و در طبیعت به صورت همیشه سبز یا نیمه سبز رشد می‌کند. اما به علت زیبایی گل‌ها و مقاومت در برابر شرایط محیطی، به عنوان یک گیاه آپارتمانی و گلدانی محبوب پرورش داده می‌شود. ویژگی‌های کالانکوئه شامل موارد زیر است:
- برگ‌ها
برگ‌های کالانکوئه دارای شکل‌ها و طرح‌های متنوعی هستند. برگ‌های چرمی، ضخیم، پهن، باریک یا موج‌دار از خصوصیات این گیاهان است. برخی از این گیاهان دارای برگ‌های متمایل به قرمز یا بنفش هستند که زیبایی آن‌ها را بیشتر می‌کند.
- گل‌ها
کالانکوئه معمولاً در فصل بهار و تابستان گل می‌دهد. گل‌های آن به شکل خوشه‌های کوچک رشد می‌کنند و در رنگ‌های متنوعی مانند زرد، صورتی، قرمز، نارنجی و بنفش یافت می‌شوند. این گل‌ها معمولاً دارای پنج بخش تاجی شکل هستند و شبیه به چتری کوچک دیده می‌شوند.
- رشد و اندازه گیاه
اندازه کالانکوئه‌ها متفاوت است و می‌توانند از اندازه‌های کوچک با ارتفاع چند سانتیمتر تا گونه‌های بزرگ با ارتفاع چند متر متغیر باشند. برخی از این گیاهان به صورت کوچک و فشرده رشد می‌کنند، در حالی که بسیاری دیگر برای رسیدن به ارتفاع بیشتر به شکل درختچه رشد می‌کنند.
- مقاومت
کالانکوئه‌ها به طور عمومی گیاهانی مقاوم هستند و تحمل خوبی در برابر خشکی و شرایط آب و هوایی سخت دارند. این گیاهان معمولاً در خاک خشک و خاک‌هایی با زهکشی مناسب و شرایط نوری متوسط تا روشن رشد می‌کنند.
روش نگهداری گیاه کالانکوئه
همان طور که گفتیم، پرورش و نگهداری گیاه کالانکوئه راحت است و دردسرهای زیادی ندارد. اما رعایت بعضی نکات و فراهم کردن حداقل نیازها برای این گیاه، باعث رشد بهتر آن می‌شود.
- نور مورد نیاز برای گیاه
کالانکوئه نیاز به نوری روشن و طبیعی دارد؛ اما باید از نور مستقیم خورشید در برخی از شرایط محافظت شود. نور مستقیم شدید و طولانی مدت ممکن است باعث سوختن و تغییر رنگ برگ‌های کالانکوئه شود. محلی با نور متوسط یا زیاد برای کالانکوئه‌ها ایده‌آل است. شما می‌توانید گلدان کالانکوئه را در نزدیکی پنجره‌ها قرار دهید که نور خورشید به طور طبیعی و ملایم به آن‌ها می‌خورد. اگر در محیطی قرار دارید که دسترسی به نور محدود است، می‌توانید از نور مصنوعی مانند لامپ‌های رشد گیاهی استفاده کنید تا نیازهای نوری گیاه را برطرف کنید.
- شرایط آب دهی
یکی از خصوصیات بارز کالانکوئه، نیاز بسیار کم آن به آبیاری است. این گیاه در شرایطی به آبیاری نیاز پیدا می‌کند که خاک گلدان خشک شده باشد. در حالت عادی و در صورت عدم وجود شرایط محیطی خاص، گیاه کالانکوئه باید هر دو هفته یکبار آبیاری شود. البته این موضوع به برخی عوامل مانند دمای هوا، نور و غیره بستگی دارد.
- کوددهی
گیاه کالانکوئه به طور کلی نیاز زیادی به کود ندارد و می‌تواند از مواد مغذی موجود در خاک استفاده کند. با این حال، در صورتی که می‌خواهید کود استفاده کنید، بهتر است این کار را در بهار یا تابستان و با یک کود متعادل و محلول در آب انجام دهید.
در فصل پاییز و زمستان، کالانکوئه در حال استراحت است و نیاز کمتری به مواد مغذی دارد. بنابراین، در این فصل‌ها به گیاه کود ندهید. همچنین، باید مراقب کوددهی بیش از حد باشید. استفاده از کود بیش از حد می‌تواند موجب تشکیل نمک در خاک شده و به ریشه‌های گیاه آسیب برساند. همچنین، ممکن است روی برگ‌های گیاه لکه‌های قهوه‌ای شکل بگیرد.
علت زرد شدن برگ‌های کالانکوئه چیست؟
یکی از مشکلات اصلی در نگهداری از گیاه کالانکوئه، زرد شدن برگ‌های آن است. عوامل مختلفی به وجود آورنده این مشکل هستند که اصلی‌ترین آن‌ها، آبیاری غلط است. کالانکوئه به طور کلی شرایط خشکی را ترجیح می‌دهد و در صورت آبیاری بیش از حد و مرطوب بودن دائم خاک آن، احتمال زرد شدگی برگ‌ها وجود دارد.
یکی دیگر از دلایل زرد شدن برگ‌های این گیاه، پوسیدگی ریشه‌ها است. معمولا وقتی گلدان مورد استفاده برای گیاه دارای زهکشی مناسب نباشد و آب در داخل گلدان به مدت زیاد تجمع پیدا کند، باعث پوسیدگی ریشه می‌شود و این امر، زرد شدن برگ‌ها را به دنبال دارد.
خاک‌های حاوی مقادیر بالای فسفر، گیاه را در معرض کمبود روی قرار می‌دهند. کمبود این عنصر، می‌تواند باعث زرد شدن برگ‌های کالانکوئه شود. علاوه بر این‌ها، وجود برخی حشرات موذی مانند شپشک‌های آردی نیز از دلایل زرد شدن برگ‌های این گیاه به شمار می‌روند.
چرا برگ‌های کالانکوئه قهوه‌ای می‌شوند؟
لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌های کالانکوئه می‌تواند به دلایل مختلفی شکل بگیرد. دو دسته اصلی از این لکه‌ها شامل لکه‌های زرد-قهوه‌ای تا قهوه‌ای تیره و لکه‌های قرمز-قهوه‌ای هستند. هر دو دسته ممکن است نشانه‌های بیماری یا آفت باشند.
لکه‌های زرد-قهوه‌ای متغیر تا قهوه‌ای تیره معمولا به علت شرایط فیزیکی خاصی به نام ادم (edema) روی برگ‌ها شکل می‌گیرند. ادم یک واکنش غیرعادی است که بر اثر تفاوت در فشار آب داخل و خارج سلول‌ها رخ می‌دهد. این واکنش ممکن است در نتیجه تماس با آب بیش از حد، نور مستقیم، تغییرات دما، تغییرات رطوبت و یا عوامل دیگر رخ دهد.
لکه‌های قرمز-قهوه‌ای معمولا نشانه حمله شپشک نرم تن قهوه‌ای (Spider Mites) هستند. این شپشک یک نوع آفت است که روی برگ‌ها زندگی کرده و از سلول‌های گیاه تغذیه می‌کند. در صورت عدم درمان به موقع، شپشک می‌تواند به گیاه آسیب برساند و در نهایت به خشک شدن و نابودی گیاه منجر شود.
علل اصلی ریزش برگ‌های کالانکوئه چیست؟
برخی از علل اصلی ریزش برگ‌های کالانکوئه عبارتند از:
- خم شدن تنه گیاه
اگر تنه کالانکوئه خم شود، منجر به ریزش برگ‌ها می‌شود. خم شدن تنه معمولاً به دلیل نور کم، کمبود آب، خشکی خاک یا عوامل محیطی دیگر اتفاق می‌افتد. در این شرایط، تامین مقدار کافی نور، آبیاری منظم و به موقع و ایجاد شرایط رشد مناسب می‌تواند به جلوگیری از خم شدن تنه و ریزش برگ‌ها کمک کند.
- پایان گلدهی
پس از پایان گلدهی، برگ‌های کالانکوئه‌ها ریزش می‌کنند. این فرآیند طبیعی است و نشان دهنده پایان دوره رشد و تولید مثل گیاه است. در این مورد، نگرانی خاصی وجود ندارد و ریزش برگ‌ها باید به عنوان یک فرآیند طبیعی در نظر گرفته شود.
- سرد شدن هوا
برخی از انواع کالانکوئه‌ها که متعلق به مناطق گرمسیری هستند، در شرایط سرما حساسیت بیشتری دارند و با ریزش برگ مواجه می‌شوند. در این مورد، ریزش برگ‌ها نتیجه طبیعی تطابق گیاه با تغییرات فصلی است.
گیاه کالانکوئه از مقاوم‌ترین گیاهان آپارتمانی است که نسبت به شرایط محیطی مختلف، سازگاری پیدا می‌کند. برای نگهداری این گیاه، باید نکات مربوط به آبیاری، نور و نوع خاک آن را رعایت کنید.