توت فرنگی یکی از محصولات پربازده و قابل کشت در گلخانه است که مورد استقبال بسیاری از کشاورزان قرار دارد. با استفاده از این روش کشت، می توان حجم بالایی از محصول را زمان های مختلف سال تولید کرد. نکته ای که در این مورد وجود دارد، کیفیت بالای محصولات و مرغوبیت آن ها است که می تواند باعث سودآوری مطلوبی برای کشاورزان باشد. در ادامه به نکاتی در مورد کشت این میوه خوشمزه و سودمند به روش گلخانه ای، می پردازیم.
پرورش توت فرنگی گلخانه ای
پرورش توت فرنگی در گلخانه‌ها به عنوان یک فعالیت کشاورزی مهم و سودمند در نظر گرفته می‌شود. این روش کشت، باعث افزایش بازدهی و بالا رفتن کیفیت محصول می‌شود. از مهمترین مزایای این روش کشت، می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- تولید برداشت پایدار
- کنترل بهتر شرایط محیطی
- افزایش عملکرد و کیفیت
- مصرف بهینه منابع
با توجه به این موارد، می توان انتظار داشت که با روش های مدرن کشت و پرورش توت فرنگی، به سوددهی بالایی دست یافت.
انواع توت فرنگی را بشناسید
توت فرنگی از نظر رنگ، اندازه، شکل و مزه، می تواند دارای انواع متنوعی باشد. در زیر، تعدادی از انواع رایج این میوه را معرفی می‌کنیم:
- توت فرنگی جنگلی (Wild Strawberry)
- آلپین (Alpine Strawberry)
- چندمیوه‌ای (Everbearing Strawberry)
- مدل پرتقالی (Orange Strawberry)
- انواع سفید (White Strawberry)
- کرونچی (Crunchy Strawberry)
این ها تنها چند نمونه از انواع توت فرنگی هستند که به طور گسترده در بازار وجود دارند. ارقام متنوع تری از این نوع میوه در مناطق مختلف وجود دارند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و خواص منحصر به فردی هستند.
شرایط محیطی مطلوب گلخانه توت فرنگی
شرایط محیطی مطلوب برای گلخانه توت فرنگی، ممکن است دارای تفاوت هایی باشد؛ اما در کل، توجه به شرایط زیر و فراهم کردن آن ها الزامی است.
نور کافی برای رشد توت فرنگی
توت فرنگی نیاز به نور قوی دارد. بنابراین گلخانه باید در محیطی قرار بگیرد که به طور مستمر نور خورشید در آن وجود داشته باشد. حداقل نور مورد نیاز در روز، 6-8 ساعت است.
دمای مناسب
برای کشت این میوه، به دمای معتدل نیاز است. در طی فصل رشد، دمای روزانه مناسب، حدود 20-25 درجه سانتیگراد است و در شب‌ها حدود 15-18 درجه سانتیگراد باید باشد. دمای بالاتر از 30 درجه سانتیگراد می‌تواند بر روی رشد محصول تاثیر منفی بگذارد.
رطوبت کافی
توت فرنگی به رطوبت متوسط تا بالا نیاز دارد. رطوبت نسبی بین 60 تا 80 ایده آل ترین حالت ممکن است. برای جلوگیری از مشکلات قارچی و بیماری‌ها، تهویه مناسب و انتقال هوای تازه در گلخانه مهم است.
خاک مساعد
باید خاکی با بافت سبک و زهکشی مناسب، فراهم کنید. همچنین، هوا و آب به خوبی در آن نفوذ کنند. خاک باید حاوی مقدار مناسبی از مواد آلی و مواد غذایی برای رشد و تغذیه محصول باشد.
آبیاری منظم
توت فرنگی نیاز به آبیاری منظم دارد؛ اما خاک آن نیز باید مرطوب باشد و به صورت مداوم، خیس نباشد. آبیاری باید به گونه‌ای باشد که خاک رطوبت کافی در اختیار داشته باشد اما کاملا خیس نشود.
تهویه مناسب
تهویه مناسب در گلخانه، برای جلوگیری از تجمع رطوبت و بیماری‌های قارچی بسیار مهم است. فضای مناسبی برای ورود جریان هوای تازه و خروج هوای مرطوب، باید در نظر گرفته شود.
کوددهی به موقع
توت فرنگی به مواد غذایی مناسب برای رشد خود نیاز دارد. استفاده از کودهای آلی یا شیمیایی با مقادیر مناسب غلظت آنها، می‌تواند مفید باشد.
ازدیاد توت فرنگی در گلخانه
توت فرنگی می‌تواند به چند روش مختلف در گلخانه تکثیر یابد. دو روش اصلی برای تکثیر این محصول، عبارتند از افزایش از طریق جوانه زنی و افزایش از طریق تقسیم بوته. در ادامه به برخی از روش‌های متداول اشاره می کنیم.
- جوانه‌زنی
- تقسیم بوته
- ریشه‌زنی لایه‌ای
- تکثیر از طریق بذر
تاریخ کاشت توت فرنگی
تاریخ کاشت توت فرنگی به منطقه جغرافیایی و شرایط اقلیمی مختلف در هر منطقه بستگی دارد. در برخی مناطق، می‌توان این میوه را در فصل بهار و تابستان کشت کرد؛ در حالی که در مناطق دیگر، می‌تواند در فصل پاییز و زمستان کشت شود.
به طور کلی، تاریخ کاشت این محصول، می‌تواند در بازه زمانی بین اواخر بهار تا اوایل تابستان یا بین اواخر تابستان تا اوایل پاییز متغیر باشد. در کشت گلخانه ای نیز امکان پرورش و تولید محصول در هر فصلی وجود دارد.
ارتفاع بستر و فاصله کشت توت فرنگی
در کشت توت فرنگی به روش گلخانه ای، ارتفاع بستر و فاصله کشت، به شرایط خاص گلخانه و نوع محصول بستگی دارد. ارتفاع بستر کشت توت فرنگی در گلخانه، باید به گونه‌ای تنظیم شود که امکان دسترسی به گیاهان، مراقبت و برداشت میوه‌ها را فراهم کند. به طور معمول، ارتفاع بستر در حدود 20 تا 30 سانتی متر مناسب است. این ارتفاع باید به گونه‌ای باشد که بتوانید به راحتی به گیاهان دسترسی داشته باشید و همچنین رطوبت و آبیاری را به درستی کنترل کنید.
فاصله کشت بین گیاهان و بوته ها نیز بستگی به نوع و رقم محصول، سیستم کاشت و شرایط گلخانه دارد. اما به طور کلی، فاصله کشت در حدود 30 تا 45 سانتی متر بین گیاهان در یک ردیف و 60 تا 90 سانتیمتر بین ردیف‌ها مناسب است. این فاصله به گیاهان امکان رشد بهینه را می‌دهد و همچنین فضای کافی برای هوادهی و تهویه مناسب را فراهم می‌کند.
آبیاری توت فرنگی به چه صورت باشد؟
آبیاری توت فرنگی باید به گونه‌ای باشد که رطوبت مناسب را برای گیاهان فراهم کند؛ در عین حال از آبیاری زیاد و رطوبت بیش از حد جلوگیری شود.
آبیاری می‌تواند به دو صورت آبیاری از ریشه (سیستم آبیاری زیرسطحی یا آبیاری قطره‌ای) و آبیاری از بالا (آبیاری با استفاده از سیستم آب پاش) انجام شود. آبیاری از ریشه، در برخی موارد می‌تواند موثرتر باشد؛ زیرا آب به طور مستقیم به ریشه‌ها رسیده و تبخیر آب روی برگ‌ها کاهش می‌یابد. اما هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند و باید با توجه به شرایط محیطی و نوع محصول، آبیاری صورت گیرد.
توت فرنگی نیاز به آبیاری منظم دارد، اما باید غرقابی شدن آن جلوگیری شود. آبیاری باید به گونه‌ای باشد که خاک در لایه ریشه مرطوب بماند. معمولا زمان آبیاری هر 7 تا 10 روز یا بر اساس شرایط آب و هوایی و رطوبت خاک، در بازه های مختلف تنظیم می‌شود. بهتر است با بررسی رطوبت خاک به صورت مستمر، زمان آبیاری را تعیین کنید.
معمولا گیاهان توت فرنگی در هر بار آبیاری، نیاز به حدود 2.5 تا 5 سانتیمتر مکعب آب دارند. اما باز هم، مقدار دقیق مورد نیاز آب در شرایط مختلف، متفاوت است. همچنین، بهترین نوع آبیاری آن است که در ساعات اولیه صبح یا عصر انجام شود.
خاک و تغذیه توت فرنگی
فراهم کردن خاک باکیفیت و مغذی، برای رشد بهتر توت فرنگی، بسیار مهم است. خاک باید دارای خاصیت زهکشی بالا باشد تا آب را به خوبی جذب و هدایت کند. همچنین، خاک باید دارای خاصیت نفوذپذیری مناسب باشد تا ریشه‌ها بتوانند به خوبی در آن رشد کنند.
توت فرنگی به pH خاکی متعادل تا کمی اسیدی نیاز دارد. مقدار pH خاک بین 5.5 تا 6.5 می‌تواند برای رشد این میوه، مناسب باشد. در صورتی که pH خاک بسیار اسیدی یا قلیایی باشد، جذب موثر ترکیبات غذایی توسط ریشه‌ها ممکن نیست و مشکلاتی در رشد و عملکرد محصولات به وجود می‌آید.
عناصر غذایی اصلی مانند نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) نیز باید به مقدار کافی در خاک وجود داشته باشند. همچنین، عناصر غذایی میکرو نیز مهم هستند که شامل آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn) و بور (B) می‌شوند.
برای تغذیه توت فرنگی، می‌توانید از کودهای آلی یا کودهای شیمیایی مخصوص توت فرنگی استفاده کنید. همچنین، در صورت نیاز می‌توانید با تست خاک و توصیه‌های یک کارشناس باغبانی، ترکیبات و مقادیر مناسب کودها را تعیین کنید.
میزان نیتروژن و کلسیم مورد نیاز برای توت فرنگی
مقدار نیتروژن مورد نیاز برای رشد و تقویت توت فرنگی در حدود 100-150 کیلوگرم در هکتار، پیشنهاد می‌شود. با این حال، دقت کنید که نیازهای نیتروژن ممکن است در مراحل مختلف رشد توت فرنگی تغییر کنند. معمولا در مرحله رشد اولیه، مقدار بیشتری از نیتروژن مورد نیاز است، در حالی که در مرحله تولید میوه، نیاز کمتری به آن وجود دارد.
میزان کلسیم مورد نیاز برای توت فرنگی در حدود 300-500 کیلوگرم در هکتار است. در هر صورت تامین کلسیم گیاهان، از طریق استفاده از کودهای حاوی کلسیم، رشد سریع و مطلوب گیاهان، حاصل می شود.
خاکپوش توت فرنگی چگونه باشد؟
برای گلخانه توت فرنگی، معمولا خاکپوش های آلی مانند کمپوست و سایر مواد آلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع خاکپوش علاوه بر ایجاد سطح یکنواخت و محافظت از خاک، به حفظ رطوبت و کاهش تبخیر آب کمک می‌کند. همچنین، خاکپوش آلی می‌تواند به تغذیه خاک کمک کرده و تعادل pH خاک را حفظ کند.
ضخامت آن نیز باید به گونه‌ای باشد که بتواند خاک را کاملا پوشانده و جلوی رشد علف‌های هرز را بگیرد. ضخامت خاکپوش بین 5 تا 10 سانتیمتر مناسب است. علاوه بر این ها، خاکپوش باید به کاهش رشد علف‌های هرز کمک کند.
کنترل علف‌های هرز در کشت توت فرنگی
روش های مختلفی برای کنترل علف های هرز در کشت توت فرنگی وجود دارد که عبارتند از:
- روش دستی
- استفاده از خاکپوش
- استفاده از مواد آلی
- استفاده از علف کش های شیمیایی
گرده افشانی توت فرنگی
در طبیعت، گرده افشانی توت فرنگی توسط حشراتی مانند زنبور عسل انجام می‌شود. اما در مواردی مانند کشت گلخانه ای، ممکن است نیاز به روش های دستی برای گرده افشانی توت فرنگی باشد. برای انجام گرده افشانی توت فرنگی به صورت دستی، باید از ابزار مناسب، زمان بندی دقیق و در مواردی، فراهم کردن شرایط برای ورود زنبورهای عسل، استفاده کنید.
برداشت توت فرنگی
بهترین زمان برای برداشت توت فرنگی، اول صبح است. زیرا در این زمان، میوه‌ها در تازه ترین و باکیفیت ترین حالت ممکن قرار دارند. برای برداشت صحیح و اصولی محصول، باید وسایل مورد نیاز را آماده کنید. همچنین، نگهداری توت های چیده شده نیز باید در یخچال صورت گیرد.
توت فرنگی به دلیل رشد مناسب و راحتی که دارد، یکی از پرسودترین محصولات برای کشت گلخانه ای است. با در نظر گرفتن شرایط و نیازهای رشد این میوه، می توانید کشت پربازده و سودآوری را تجربه کنید.
نتیجه گیری
کاشت توت فرنگی در گلخانه از فعالیت‌های پرسود است. البته به شرایط خاصی نیاز دارد که باید به آنها توجه نمود. خاک مناسب، هوای مطبوع، آبیاری منظم و برداشت به موقع، از نکات پرورش توت فرنگی در گلخانه هستند.